JENIS JENIS WAYANG KULIT

 

 

Wayang yaiku seni pertunjukan kang arupa drama kang khas. Kayata seni swara, sastra, music, tutur pocapan, seni rupa lan sanesipun. Ananging wonten kang anggepanipun wayang punika boten naming kesenian sarasan, ananging uga ngandhut pitutur-pitutur kang luhur saking para wali. 
 
 
Miturut para ahli Wiwit abad 19 dumugi samenika, wayang sampun dados kesenian kang wosipun saliyane ngandhut pitutur utawa wejangan-wejangan uga ngandhut wewarah kanggo sanguning urip bebrayan ing alam donya. Pramila, Kanthi filosofis, wayang yaiku gambaran utawa gambaran kauripan alam donya. Inggih punika wayang dipungambaraken boten namung gegayutaning manungsa marang manungsa ananging uga kauripaning manungsa kaliyan makhluk sanes, donya lang Pangeran-Ipun.
 

Gulungan Wayang Beber







Jinise/ Jenise wayang kayata ana ing ngisor iki:  
 
1.    Wayang wong
 
Wayang sing paragane wong, uga nyritakake lelakone Ramayana lan Mahabarata. 
Wayangkulit utawa wayang purwa yaiku wayang sing digawe saka walulang. Nyritakake lelakone Ramayana lan Mahabarata. Kajaba wayang kulit, ana sawetara jenis wayang liyane.
 
 
2.     Wayang Beber
 
      Yaiku mori kang digambari wayang ditontonake sarana dibeber, yen wis rampung banjur digulung maneh. Nyritakake lelakone Jaka Kembang Kuning karo Dewi Sekartaji. Miturut Kitab Sastra Mirudo, wayang beber kadamel taun 1283 (gunaning Bujangga nembah Ing Dewa), Muncul lan ngrembaka ing jaman Majapahit. Wayang beber tertua wonten ing tlatah Pacitan, dusun Gelaran desa Bejiharjo Karang Mojo Gunung Kidul. 



 

Pertunjukan Wayang beber
 
 
3.     Wayang Gedhog
 
Wayang sing nyeritakake lelakone Panji Asmarabangun, Dewi Candra Kirana, lsp.
(bentuknya hampir sama dengan wayang purwa. Wayang gedhog diciptakan oleh Sunan Giri tahun 1485 (Gaman Naga Kinaryeng Bathara) saat mewakili Raja Demak yang melakukan penyerbuan ke Jawa Timur. Wayang gedhog berasal dari pertunjukan wayang yang tanpa diiringi dengan kecrek sehingga bunyinya hanya ”dog” yang dominan. dan berkembang pada jaman Majapahit)



4.     Wayang klitik (krucil)
 
Wayang sing digawe saka kayu gepeng, nyriyakake Prabu Kenya, Damarwulan, Menak Jingga, lsp. Critane saka kerajaan Pajajaran nganti zaman prabu Brawijaya Majapahit. Gamelan kang digunakake sangat sederhana.

                Wayang Krucil
 
 
5.     Wayang Golek (thengul)
 
Wayang sing digawe saka kayu awujud golek,nyritakake wong Agung Menek, Umar Maya, lsp. Wayang golek dipopulerake dening Sunan Kudus. Wayang golek kang misuwur yaiku wayang golek Asep Sunarya saka Sunda.

 
                Wayang Golek
 






6.     Wayang madya
 
Wayang kulit sing nyritakake lelakone parikesit saturunane. Wayang madya iki diciptakake dening Mangkunegara IV, kang digunakake kanggo sesambungane wayang purwa karo wayang gedhog. Crita Kang terkenal ing wayang madya yaiku crita Angling Dharma.



7.     Wayang Potehi
 
                Wayang Potehi
 
 
Wayang golek kanthi cerita lelakone wong Cina. Potehi yaiku wayang khas Tiong Hoa berasal saka Cina Selatan kesenian iki digawa dening para perantauan etnis Tiong Hoa.
Potehi saka tembung Pou (kain) Te (kantong) Hi (wayang), artine wayang boneka kang digawe saka kain. Potehi ada sejak Dinasti jin (265-420 M) lan masuk Indonesia abad 16-19 M.



8.     Wayang Sadat
 
Wayang sing nyritakake lakon agama Islam

                Wayang Sadat
 
 
9.     Wayang Suluh
 
Wayang sing nyritakake sejarah Indonesia lan kanggo penyuluhan nalika jaman kamardikan. 

Wayang Suluh inggih menika wayang kang digawe saka kulit lan dibentuk dados manungsa kekinian kanthi tokoh wayang kekinian uga. kadosta, pak Lurah, guru, Petani, Tentara, Dokter, Pahlawan lsp.cariosipun uga babagan prastawa saben dinten ing kulawarga, bebrayan tamtune jumbuh karo kahanan ing bebrayan kasebut.


        Wayang Suluh



10.  Wayang Suket
 
Wayang kang digawe saka suket, critane babagan kahanan saiki lan lumrahe kanggo pitutur utawa kritik marang pemerintah. Asring digunakake bocah cilik kanggo dolanan.


Wayang Suket

0 Comments:

Post a Comment

Popular Posts